В Атырау
+15 
Telegram пайдаланушыларының телефондары мен IP мекенжайлары құқық қорғау органдарының ресми өтініші бойынша қауіпсіздік қызметкерлеріне ашылады. Мұны күні кеше мессенджердің негізін қалаушы Павел Дуров хабарлады. Бұл мессенджер байланыс пен ақпарат алмасудың танымал платформасы саналатын Қазақстанға қалай әсер етуі мүмкін? Ең бастысы, желідегі қылмыспен күресуге көмектесе ме? Осы сұрақтарға Jibek Joly телеарнасының тілшісі Темірлан Тілеубаев жауап іздеп көрді.
Француздық Le Figaro газеті мессенджер әлемнің әртүрлі елдерінің құқық қорғау органдарының сұрауларына белсенді жауап бере бастағанын айтып, «Telegram әділеттілікпен ынтымақтасады» атты мақаласын жариялады. Басылымның хабарлауынша, ол киберқылмыстарды тергеумен байланысты. Павел Дуров бұл ақпаратты растап, бұдан былай ережелер өзгеретінін айтты.
— Қылмыскерлердің Telegram-ның іздеу функциясын теріс пайдалануына жол бермеу үшін біз бүкіл әлем бойынша үйлесімділікті қамтамасыз ету үшін қызмет көрсету шарттарын және құпиялылық саясатын жаңарттық. Ережені бұзғандардың IP мекенжайлары мен телефон нөмірлерін заңды талаптарға сәйкес тиісті органдар жариялауы мүмкін, — деді Павел Дуров.
Telegram бүгінгі таңда байланыс үшін ғана қолданылмайды. Бұл алаңда алаяқтар мен тыйым салынған заттарды сатушылар анонимді түрде жұмыс істейді. ҚР Бас прокуратурасының мәліметінше, биылдың өзінде интернет-алаяқтық, лаңкестік актісі туралы көрінеу жалған хабарлау және оны насихаттау, сондай-ақ есірткі сату фактілері бойынша 15 мыңнан астам іс тіркелген. Кейбір қылмыстар мессенджерлердің көлеңкесінде орын алады, соның ішінде Telegram. Әзірге Цифрлық даму министрлігі мен күш құрылымдары жеке деструктивті Телеграм арнасын бұғаттай алады. Бірақ ведомстволар ресми құпияны алға тартып, енді оның иесін іздейтін-іздемейтінін айтпайды. Қазақстан шенеуніктері де бұл мәселелер бойынша мессенджермен ынтымақтаса ма, жоқ па деген сұраққа жауап бере алмады.
— Telegram-мен арнайы келісімдер жоқ. ҚР заңнамасына сәйкес, мұндай үлкен платформаларда адамдардың жеке деректерін өңдеуге және сақтауға болмайды. Қазақстандықтар жиі қолданатын Telegram отандық өнім болмағандықтан, онда деректер сақталмауы керек. Бұл біздің ақпараттық қауіпсіздік жөніндегі уәкілетті органның ұсынысы, — дейді ҚР ЦДИАӨМ ақпараттық қауіпсіздік комитеті төрағасының орынбасары Үмітжан Арықбекова.
Telegram-ның жаңа саясаты қылмыскерлерді қорқытуы керек. Бірақ бұл заңға бағынатын қолданушыларды анонимді болуы керек болған мессенджерден үркітіп алмай ма?
— Мессенджердің иесі шифрлеу кілтін билікке береді. Техникалық тұрғыдан бұл тек күдікті хат алмасуды немесе ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіретін хат алмасуды ажыратпайды. Ол не бәрін жеткізеді, не ештеңе жеткізе алмайды. Тиісінше, барлық хат-хабарлар билікке қолжетімді болады, — деп атап өтті ақпараттық технологиялар және киберқауіпсіздік саласындағы сарапшы Батыржан Шақманов.
Мессенджер веб-сайтындағы «Telegram-ның құпиялылық саясаты» бөлімінде жаңа 8.3 «Құқық қорғау органдары» тармағы пайда болды. Онда жеке деректерді мемлекетке беру механизмі қалай жұмыс істейтіні нақты түсіндіріледі.
— Әрбір қолданушы Telegram немесе WhatsApp қолданбаларын пайдаланар алдындағы тіркелу кезінде келісетін немесе келіспейтін құпиялылық саясаты туралы ескертуге тап болады. Бұл құпиялылық саясатында жеке деректерді таратуға, яғни үшінші тұлғаларға беруге болатын шарттар да көрсетілген, — дейді заңгер Азиза Мұқашева.
Сарапшылардың пікірінше, Telegram-ның құпиялылық шарттарын өзгертуге 24 тамызда Париждің Ле-Бурже әуежайында Павел Дуровтың балаларға қарсы қылмысқа, есірткі саудасына және алаяқтыққа қатысы бар деген айыппен ұсталуы себеп болуы мүмкін.
Онда Telegram командасы платформаны қиянат жасады деп айыптау абсурд екенін мәлімдеген болатын. Telegram желісінің негізін қалаушы Павел Дуровтың ағасына да Францияда іздеу жарияланды.
Қазір Дуров соттың қадағалауымен босатылды. Дегенмен, оған Франция аумағынан шығуға тыйым салынды және 5 миллион еуро көлемінде кепіл төлеуі керек.