В Атырау +4 
Атырау облысының ауданаралық мамандандырылған қылмыстық істер сотында жан түршіктірер істі қарау жалғасуда.
Түске дейін сот әлі тергеу жүргізіп жатқан еді. Сол кезде сотталушылардың бірі Ризуан Хайржанов сөз сөйлеуге шешім қабылдады. Ол өзіне және отбасына бағытталған жеккөрушілік мен қоқан-лоққыны әділетсіз деп санайтынын айтты.
«Шыдау керек еді»
Ризуан бұған дейін жауап беруден бас тартқанымен, енді шындықты айтқысы келетінін жеткізді. Оның айтуынша, әлеуметтік желілерде өзіне қатысты «лас сөздер» айтылып, туыстарына бейтаныс аккаунттардан қоқан-лоққы жасалып жатыр. Ол бірнеше рет өзін гомосексуал емеспін және Янаға зорлық көрсетпедім деп атап өтті.
— Мен бәрін қалай болғанын айтқым келді. Интернетте мені қаралап, құбыжық етіп көрсетіп жатыр. Бірақ біздің арамызда не болғанын ешкім білмейді, — деді ол.
Ризуанның айтуынша, ол Янамен 2022 жылдан бері таныс болған — «алдымен достастық, кейін жақын қарым-қатынасқа ұласты» деді. Ол қыздың басынан-ақ оның басқа адамы бар екенін білгенін және оған қарсы болмағанын айтты.
— Басында бәрі жақсы еді. Кейін оның темекі шегетінін байқадым. Кейінірек ол жалдамалы пәтерлерде белгісіз ер адамдармен кездесіп, есірткі қолданатынын білдім. Мұны өзі мойындады. Сол кезде мен қателескенімді түсініп, ажырасу керек деп шештім, — деді Ризуан.
Ол сондай-ақ Янаның айтуынша, анасы «жеңіл жүрісті қыздардың қоңырауын қабылдайтын диспетчер болып жұмыс істегенін» жеткізді.
Бұл сөздерге марқұмның анасы сот залында айқайлап жіберді.
Ризуан сөзін жалғастырып, осы жағдайлар оны Янадан алыстатып, қарым-қатынасты тоқтатуға итермелегенін айтты.
— Оның әдеттері, өмір салты, әкесіз өскені — мұның бәрін мен қабылдай алмадым. Шілде–тамыз айларында ұрыс-керіс басталды. Қазан айында оның тарапынан психологиялық қысым күшейіп, мен бұл қарым-қатынасты қалай аяқтау керектігін ойлай бастадым, — деді ол.
Ол сондай-ақ Янаға ақша беріп, оны өлтіруге тапсырыс жасамағанын және Янамен жақын қарым-қатынаста бірінші ер адам болмағанын атап өтті.
— Алдыңғы сот отырыстарында оның күнделігі оқылғанда, Яна бұл қарым-қатынасты өзі де тоқтатқысы келгенін түсіндім. Шыдауым керек еді, — деді айыпталушы.
Мінездемелер мен тараптардың ұстанымы
Сотта Алтынбек Қатимовке берілген мінездемелер де оқылды. Көршілері оны «үйден шықпайтын, әрдайым сәлемі түзу бала» деп сипаттаған.
Құрманғазы ауданынан оның бұрын жұмыс істеген «Атырау Жарық» мекемесінен де мінездеме келіп түсті. Құжатта оны «жауапты, сыпайы және еңбекқор қызметкер» деп атаған.
Жәбірленуші тараптың адвокаты, Маңғыстау облысы Заң кеңесшілері палатасының мүшесі Әбділ Ажар Болатқызы бұл мінездемелерді іске қосудың қажеті жоқ екенін айтты:
— Сіздер Яна темекі шекті, ішімдік ішті, есірткі қолданды деп отырсыздар — ол өзін қорғай алмайды. Қазір оның орнына біз осындамыз. Ендеше айыпталушыны жақтайтын мінездемелердің не қажеті бар?
Қатимовтың әкесі бұл мінездемені мекеме басшысы өзі жазғанын, ал көршілердің хаттарын олар өз еркімен бергенін түсіндірді.
Судья Зарема Хамидуллина бұл құжаттарды іске қосуды мақұлдап, бірақ олардың үкімге әсер ететін-етпейтінін сот шешетінін атап өтті.
Азаматтық талап және шығындарды мойындау
Марқұмның анасы Галина Легкодимова азаматтық талап қойды: әр айыпталушыдан 10 миллион теңге материалдық және 25 миллион теңге моральдық өтемақы талап етті.
Ризуан тек жерлеу шығындарын — «той көйлегі, жейде, аяқ киім, тасымалдау, гүлдер, ас беру және еске алу шараларын» өтеуге келіскенін айтты.
Алтынбек Қатимов моральдық өтемақыны жартылай мойындап, «мен келіспеймін, себебі еңбекке жарамсызбын» деді.
Тараптардың жарыссөзі
Түстен кейін сот тергеуінің аяқталғаны және жарыссөздердің басталғаны жарияланды. Алдымен прокурор сөз сөйледі.
Ол айыпталушылардың Янаны өлтіру туралы алдын ала келісіп, оның телефонын жоюға дейінгі әрекеттерін бірге жоспарлағанын айтты. Прокурор олардың бірнеше рет жауаптарын өзгертіп, тек жазадан құтыла алмайтынын түсінгенде ғана кінәсін мойындағанын атап өтті.
— Олар шын өкініп отырған жоқ. Бұл — жазаны жеңілдетудің амалы ғана, — деді прокурор.
Мемлекеттік айыптаушы Ризуан Хайржанов пен Алтынбек Қатимовқа өмір бойына бас бостандығынан айыру жазасын сұрады. Жазаны ерекше қауіпсіздік мекемесінде өтеу ұсынылды.
Жәбірленуші тараптың адвокатының сөзі
Жәбірленуші тараптың адвокаты Әбділ Ажар Болатқызы:
— Біз ешқандай өкініш көрмедік. Олар тергеуге көмектеспеді, тек жазадан құтыла алмайтынын түсінгенде ғана мойындады, — деді.
Ол сотта айтылған сөздердің сұмдық екенін атап өтті: айыпталушылар марқұмды тағы да айыптап, оның өмір салтын қаралауға тырысты. Адвокаттың айтуынша, олар Янаны өлтірудің 20 түрлі жолын талқылаған, ал енді «қалай болғанын білмейміз» деп отыр.
— Олар жасаған істерін емес, әлеуметтік желідегі беделін ойлап отыр. Қатимов тіпті Янамен таныс болмаған, — деп атап өтті адвокат.
Сөз соңында адвокат тергеу тобына «мұқият жұмысы үшін» алғыс айтып, екі айыпталушыға да өмір бойына бас бостандығынан айыру жазасын сұрады.
Сот отырыстары жалғасуда. Үкім жарыссөздер аяқталғаннан кейін шығарылады.
Анастасия ШЕРСТЯНКИНА
Суреттер мен видеоны түсірген автор