90-жылдардың аяғында Атырауда сауда-саттық қандай болды

Азық-түлік өнімдері, тауарлар, қызметтер мен жылжымайтын мүлік бағаларының күн сайын өсіп келе жатқанын бәріміз де байқап жүрміз. Ал 90-шы және 2000-шы жылдардың басында бұл қалай болды? Газетіміздің айнасы арқылы өткен күнге көз тастайық...

Сол кезде жасым кішкентай болғандықтан бұл басылымда әлі жұмыс істемеген едім, бірақ ескі газет тігінділерін ыждағатпен зерделеп жүрмін. «Ақ Жайық» - шын мәнінде таңғажайып хикаяға толы, оқысаң таза ауамен тыныстағандай боласың. Бірақ қазір сол жылдардағы газетіміздегі жарнама туралы айтамын, бұл менің ойымша, өте қызықты.

... 1996 жыл. Қостанайда өндірілген жоғары сұрыпты ұнның бір келісі 34 теңге, Жамбылдан өндірілген ұн 50 теңге, қант 37 теңге, печенье 125 теңгеден басталады, вафли 185 теңге, Астраханнан әкелінген кәмпиттер 180 теңге. Ірі ЖШС сатушылары төлемді қолма-қол және аударым арқылы қабылдады. Ұнды бензинге немесе соляркаға айырбастағандар да болды.

Бәлкім, ол кезде бәрі арзан болды, тіпті, доллар да деуіңіз мүмкін. Иә, 1996 жылдың аяғында айырбастау орындарында 1 доллар 70 теңге болды, ал банктерде оны 2-3 теңгеге арзанырақ табуға болатын. Бірақ Қазақстан Ұлттық Банкінің ресми бағамы 70,45 теңге болды.

Сол кезде импорт тауарларды доллармен сату қолайлы болды. «Ақшалы» жерде жұмыс істеп, жоғары табыс тапқандарда компьютер болды. Pentium маркалы компьютердің бағасы 1100 доллардан, принтерлер 380 доллардан, тінтіуір жастықшалары 4 доллардан, дискотека ұйымдастыру үшін кеңінен қолданылған адаптері бар колонкалар 35 доллардан сатылған.

2000 жылдардың басында Атырауға арақ Астрахань, Ақтөбе және Семейден әкелінді. Жергілікті тұрғындар жаппай сатып алуға тырысты. Бұрынғы қала тұрғындары «Өнерпаз» тұрмыс үйінің ғимаратында ішімдік сатып алу үшін кезекте тұрғандарын еске алады. 0,5 л «Wimpex» арағы ол жерде 103 теңге, «Генеральская» мен «Өмірбек» 100 теңгеден басталды. Жеміс-жидектен жасалған «Талас» портвейнін 75 теңгеден сатып алуға болатын. Аққайнар 150 теңгеден басталған, мысалы, «Muskatel» мен «Венеция» 210 теңге, «Bellisima» 160 теңге болды.

Енді құрылыс материалдарына келейік. 2000 жылы Түркиядан түсқағаз орамын 250 теңгеден, ал Қазақстанда жасалған кірпіштің данасына 13 теңгеден бастап тапсырыс беруге болатын. Ол кезде әлі пластик терезе болған жоқ, қала тұрғындары терезеге сәнді ағаш жақтауларды қолданды, бұл шамамен 4 мың теңге. Цементтің бір қапшығы 350 теңге, шифері 700 теңгеден, ракушеблоктың бір кірпіші 28 теңгеден. Сіз жылжымайтын мүліктің бағасы қалай болды дерсіз. Жауап берейін. Ол кезде Сәтпаев даңғылы керемет болған жоқ. 2000 жылдардың басында Стройконтора ықшамауданында екі бөлмелі пәтерді 4500 долларға, ал Привокзальныйдан 1800 долларға сатып алуға болатын, Сәтпаевтың бойында екі бөлмелі пәтер 5000 доллар шамасында болды. Сол кезде пәтерлер орналасқан ауданына және жөндеуіне байланысты айына 3500-ден 5000 теңгеге дейін жалға берілді.

Көліктер де доллармен сатылды. «Атырау-Лада» ААҚ салонында жаңа жигулилерге кедендік рәсім жасалды. Кеңестік «ВАЗ-21061» 3 мың доллардан, Нива (ВАЗ-21213) - 4050 доллардан басталды. Аты аңызға айналған кеңестік «Волга» машинасын 4000 доллардан, УАЗ - 2200 доллардан, «ОКА» ВАЗ көлігін 1560 доллардан сатып алуға болатын. Айтпақшы, Атырауға автомобильдер Ресейден пойызбен жеткізіліп, банктен несие ұсынылды.

Бағалар доллармен көрсетілгеніне қарамастан, компаниялар төлемді теңгемен де қабылдады.

Айтпақшы, содан бері қалған тағы бір нұсқа бар: сот орындаушылары борышкерлерден тәркілеген көлікті арзан бағамен сатып алуға болатын. Қалай болғанда да, газетімізде 1999 жылы 15 шілдеде жарияланған хабарландыруды көріп отырмын: сот орындаушылары «Балыққұрылысмонтаж» ААҚ-ның тыйым салынған КамАЗ кранын сатуда. Автокран 418 мың, самосвал 235 мың теңге деп белгіленген.

Фархат ӘБІЛОВ