В Атырау
+4 
Атырау облысы әкімінің орынбасары Марат МУРЗИЕВ өзі жетекшілік ететін облыстық дене шынықтыру және спорт басқармасындағы жемқорлық дауына байланысты отставкаға кетуі керек пе, бұл туралы Атырау облысы бойынша мемлекеттік қызмет істері департаменті әңгімелеп берді.
Естеріңізге салсақ, биыл ақпан айының соңында Атырау облыстық дене шынықтыру және спорт басқармасының басшысы Дастанбек ҚОСПАНОВТЫҢ ұсталғаны белгілі болды. Оған спортшылардың оқу-жаттығу жиындарына шығуын ұйымдастыруға бюджет қаражатын бөлу үшін Олимпиада резервін даярлау орталығының жаттықтырушысынан 1,7 миллион теңге көлемінде пара алды деген айып тағылған болатын. Қазіргі уақытта шенеунікке қатысты тергеу аяқталды.
ҚР Заңына сәйкес, мемлекеттік қызметшілер өздері жетекшілік ететін атқарушы органның басшысы сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған жағдайда қызметінен кетуі керек. Яғни, Д.Қоспановтың қылмысы дәлелденсе, М.Мурзиев облыс әкімінің орынбасары қызметінен кетуі керек.
Дегенмен, Мемлекеттік қызмет істері департаментінің басшысы, Әдеп жөніндегі кеңес төрағасы Нұрлан ЕРКЕБАЕВТЫҢ айтуынша, бәрі тәртіппен болуы керек: біріншіден, соттың айыптау үкімі шығарылуы керек, ол заңды күшіне енген кезде ғана әкімнің орынбасары отставкаға шығып, лауазымынан кетуі тиіс. Егер Д.Қоспанов сот шешіміне шағым түсірсе немесе кенеттен құтылып кетсе, бұл жағдай сәл өзгеруі немесе созылуы мүмкін.
«Ал сіздің қалуыңызды сұраймын»
Соңғы жылдары отставкаға кеткен бірнеше жағдайды еске түсірейік.
Бұрынғы облыс әкімі Махамбет ДОСМҰХАМБЕТОВ 2022 жылдың 7 сәуірінде қызметінен босатылды. Әкімдік еткен кезде оның үш орынбасары қатар пара алғаны үшін сотталды.
Нұрлан ТАУБАЕВ құрылыс компаниясынан «жалпы қамқорлық жасау» және жаңа аурухананы қабылдауға көмектескені үшін 185 миллион теңге бопсалағаны үшін кінәлі деп танылды.
Бақытгүл ХАМЕНОВА ескерткіш үшін 4 миллион 500 мың теңге пара алғаны үшін сотталды.
Ал Қайрат НҰРЛЫБАЕВ 83 миллион теңгені жымқырды деп айыпталғанымен, кінәсіз деп танылды.
Ағайынды РЫСҚАЛИЕВТАРДЫҢ кураторы болған Аслан МУСИНДІ еске түсірейік. Бұл жағымсыз оқиғаның бәрі «Мемлекеттік қызмет және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР Заңы күшіне енгенге дейін болғанымен, саяси салмақты тұлға да президент әкімшілігінің басшысы қызметінен «кетті». Егер бәрі бірнеше жыл бұрын болған болса, бәлкім, ол Қазақстан Республикасының Хорватия Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі болып тағайындалмас еді және бес жыл қызмет еткеннен кейін құрметті демалысқа шықпас еді...
Transparency International (TI) «Сыбайлас жемқорлықты қабылдау индексінде» Қазақстан 2023 жылы ықтимал 100 ұпайдан 39 ұпай жинады (100 балдық шкала бойынша, мұндағы нөл мемлекеттік сектордағы сыбайлас жемқорлықтың қабылданатын деңгейі өте жоғары, ал 100 - өте жоғары дегенді білдіреді). Рейтинг 180 ел мен аумақты қамтиды.
Бірақ, заңға сәйкес, бір нюанс бар: қол астындағы қызметкердің жемқор екені дәлелденсе де, отставка қабылданбауы мүмкін. Өйткені отставкаға кету автоматты түрде қызметтен кетуді білдірмейді. Бұл туралы шешімді саяси қызметкерді лауазымға тағайындаған адам қабылдайды. Отставканың орнына тәртіптік жазаның жеңіл нұсқасы жариялануы мүмкін. Мысалы, облыс әкімінің орынбасары Серік АЙДАРБЕКОВКЕ қатысты жағдай секілді. Оның қарамағындағы қызметкер, облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының басшысы Серік ҚАМИДОЛЛАҒА қызмет бабын асыра пайдаланды деген айып тағылды. Ол жұмысқа қабылданған әрбір шетелдік үшін жұмыс берушілерден 500 мың теңге пара алды деген күдікке ілінді. Бірақ кейін ол «шын өкінуіне байланысты» қылмыстық жауапкершіліктен босатылды. Сөйтіп, С.Айдарбековтің отставкаға кетуін облыс басшысы қабылдамай, іс қатаң сөгіспен аяқталды. Айтпақшы, мұндай жағдай үнемі болып тұрады.
Жалпы ел бойынша соңғы бес жылда 39 саяси қызметкер отставкаға бергенімен, оның тек 15-і ғана қабылданды. Қалғаны тәртіптік жазаға тартылып, бұрынғы қызметінде қалды.
Анастасия ШЕРСТЯНКИНА