Дәріханаға 10 мың теңгедей жұмсалады

«AЖ» сайтында жүргізілген сауалнама нәтижесіне сүйенсек, Атырау облысы тұрғынының дәріханаға жұмсайтын орташа қаржысы бүгінде шамамен 10 мың теңгені құрайды. Сатып алушылар соңғы жылдары дәрі-дәрмек құны 40 пайызға қымбаттағанын айтады. Дәріханалардың өзі доллар көтерілгенге дейінгі баға мен қазіргі бағаны салыстыра отырып, бағаның валютадан кейін екі еседен астамға көтерілгенін мойындап отыр. Дәрі-дәрмектің 80 пайызы алыс шетелден әкелінсе ше?

- Қазақстанда бөлшек және көтерме саудада сатылатын дәрілік заттың саудалық атауына шекті рұқсат етілген бағалар тізбесі бекітілді. Бұрын ол жылына бір рет өзгерсе, қазір жиі өзгеретін болды. Соңғы уақытта шекті бағаны бұзу фактілері орын алған жоқ. Ал індет үдеген кезде полиция мен прокуратура бізге бағаны негізсіз көтерген дәріханаларға қатысты материалдарды берді, - дейді Атырау облысы бойынша фармацевтикалық бақылау департаменті басшысының орынбасары Үміткен МҰСАБАЕВА.

Дәрілік заттар тізімі үнемі кеңеюде. 2019 жылы ол 6191, 2020 жылы - 6478 атауды қамтыса, бүгінде өндірушісі, дозасы, қаптамадағы таблеткалар саны көрсетілген 7023 дәрілік заттың саудалық атауы бар. Ү.Мұсабаеваның айтуынша, егер кейбір дәріханада басқаларымен салыстырғанда дәрі-дәрмектің қымбат екені туралы шағымдар болса, онда, әдетте, бұл басқа дозаларға қатысты болады. Немесе тізімге енбеген, мысалы, басқа өндірушінің препараты туралы болуы мүмкін. Мәселен, 200 мг/5 мл 30 мл «Азитромицин Зитмак» ұнтағы Атыраудағы бір дәріханада 2340 теңге, екіншісінде 3280 теңге тұрады.

Дәріхана қызметкерлері бәсекеге қабілетті болу үшін бағаны барынша төмен ұстауға қуанышты болар едік дейді. Бірақ олар жеткізушілерге тәуелді, олар үшін үкімет рұқсат етілген шекті көтерме бағалар белгіледі. Әрине, серіктестер тауарды ең төменгі бағамен бермейді, олардың да өз шығындары бар - жалдау ақысы, қызметкерлердің жалақысы, салықтар және т.б. Сонымен қатар, «шекті» тізім биологиялық белсенді қоспа, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен косметикалық құралдар құнын реттемейді.

– Біз бәріміз тауардың өзіндік бағалау құны бар өндірушілерге тәуелдіміз. Өндірушілерден дистрибьюторлар, олардан дилерлер сатып алады. Дәріханалар зауыттардан тікелей сатып ала алмайды, олар мұндай көлемге шамасы жетпейді. Өндірушілерді көтерме сатып алушылар қызықтырады. Ал сатып алушыларға ең жақыны дәріхана болғандықтан, баға көтерілген жағдайда олардың шағымын қабылдауға мәжбүр. Доллар бағамы тұрақты өсуде, ассортименттің 80%-ы алыс шетелдерде шығарылатын дәрі-дәрмектен құралса, тек 3%-ы ғана қазақстандық өндірушілердің, қалғаны көршілес елдердің үлесіне тиеді. Осының барлығы дәрі-дәрмектің түпкі құнына әсер етеді, – дейді «103» дәріхана маркеттері желісінің директоры Сұңқар МӘЛІКҰЛЫ.

Салыстыру үшін, 2015 жылы доллар орташа есеппен 187,45 теңгені құрады; 2016 жылы 353,70; 2017 жылы 335,21; 2018 жылы 349,68; 2019 жылы 385,76; былтыр 417,42; қазір 425,49 теңге.

БАРЛЫҒЫ ЖАЗЫЛҒАН

Қазіргі уақытта ең сұранысқа ие дәрі-дәрмектер - вирусқа қарсы және антибиотиктер; олардың құны, фармацевттердің айтуынша, биыл 5-8% өскен. Дегенмен, бастапқы құнын ескерген сатып алушылар бұл өсімді байқаған. Диспансерлік есепте тұрған пациенттерге бұл қиын - олар белгілі бір препараттарды үнемі қабылдауға мәжбүр. Олардың бағасы да қалтаға едәуір соғады. Оларға дженериктер тегін беріледі, ал олар сапалы болса жақсы. Бұлардың түпнұсқалары әлдеқайда тиімді, бірақ анағұрлым қымбат.

Компания өкілдері – фармацевтикалық дистрибьюторлар қысқа-нұсқа сөйледі.

– Біз рұқсат етілген шекті бағаларды реттейтін бұйрықпен жұмыс істеп жатырмыз. Дәріханалар бөлшек сауда бағасының шегінде қала отырып, біздің құнға 10-15 пайыздай үстеме жасайды, - дейді «Іңкәр» ЖШС-нің Атыраудағы өкілі Светлана ЛИПАТОВА.

Ол биыл дәрі-дәрмек бағасының қаншалықты қымбаттағаны және қазір қандай препараттың сұранысқа ие екені туралы айтудан бас тартты. Тек ассортимент маусымға байланысты екенін және бағымызға орай, қазір фармацевтикалық нарықта өткен жаздағыдай дүрлігіс жоқтығын айтты.

Дегенмен, біз рұқсат етілген шекті бағаларды өзіміз де салыстырдық. ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің әр жылдардағы тиісті бұйрықтары қол жетімді. Бағасы өндірушіге, дозасына және қаптамадағы ампулалар/таблеткалар санына байланысты. Мен, фармацевттердің айтуынша, ең көп сұранысқа ие дәрілерді таңдап, былтырғы және қазіргі бағаны салыстырдым. Мұндағы сандар әртүрлі. Мысалы, таблеткадағы «С» дәруменінің шекті бағасы 2020 жылы 64,44 теңгеден 294 теңгеге дейін, 2021 жылы 69,58 теңгеден 257,6 теңгеге дейін болған. «Антигриппин» бағасы өзгермеген – 388,23-412,61 теңге. Бірақ таблеткадағы «Анальгин» сәл қымбаттапты (85,65-149,95 теңгеден 93,02-218,44 теңгеге дейін). Дозасына байланысты таблеткадағы «Бромгексин» де солай (145,25-1085 теңгеден 173,33-1 432,21 теңгеге дейін). Таблеткадағы «Парацетамол» (10 дана) арзандаған (35,54-128,45 теңге болды, қазір 25,02-74,22 теңге). «Ингавириннің» бағасы өскен (3078-5640 теңге болды, қазір 4099,89-7450,51 теңге).

«Кардиомагнилдің» құны өзгермеген деуге болады. Дозасына байланысты 909,71-2 387 теңге және 483,55-2 397 теңге. «Клексан» (инъекцияға арналған ерітінді) бағасы айтарлықтай төмендеген, 10 ампула үшін 33 933 теңгеден 22 164,01 теңгеге дейін. «Тамифлю» бағасы былтырғы деңгейде қалды – 10 таблеткаға 10 856,97 теңге, «Сумамед» те солай.

2019 жылға арналған шекті бағаларды зерттей келе, мен кейбір дәрі-дәрмектің 2020 жылы айтарлықтай қымбаттағанын байқадым. Ал қазір баға бұрынғы деңгейге оралған. Мысалы, «АЦЦ» бағасы 2019 жылы дозасына байланысты 1350 теңгеден 6120 теңгеге дейін, 2020 жылы 1348,65 теңгеден 8942 теңгеге дейін болса, қазір 1348,65 теңгеден 7791,95 теңгеге дейінгі аралықта.

Зульфия ИСКАЛИЕВА