В Атырау
-4 
«Қазақ тазысының» патент иеленушілері «Қансонар» аңшылар мен аңшылық шаруашылығы субъектілерінің қоғамдық бірлестіктерінің республикалық қауымдастығы болды деп хабарлайды Qazpatent Ұлттық зияткерлік меншік институты.
«Қансонар» қоғамдық бірлестігі 2013 жылы ресми түрде тіркелді. Ұйымның жарғылық мақсаттарына сәйкес «Кансонарға» қазақ тазысы мен төбет иттерінің ұлттық тұқымдарын сақтау, көбейту және жұртшылықтың қызығушылығын арттыру жауапкершілігі жүктелген.
Республиканың өңірлік питомниктерінде алғаш рет Қазақстан Республикасы халықтарының әуелгі ұрпақтары әзірлеген мәдени мұра мен өзіндік ерекшелікті, ұлттық аңшылық дәстүрлері мен тәсілдерін сақтау және тарату үшін қатал жергілікті табиғи -климаттық жағдайларға жақсы бейімделген «Қазақ тазысы» иттерінің жаңа тұқымы құрылды.
Апробацияға дайындыққа байланысты генетика институтымен 2021-2023 жылдары зерттеу бойынша ғылыми жұмыстар жүргізілді, зерттеу объектісі қазақ тазы тұқымының иттері болды. Гендік қордың жай-күйін бағалау және қазақ тазы иттерінің генетикалық бейінін құру мақсатында қауымдастық биоақпарат пен генетикалық материал жинады, генетикалық әртүрлілік параметрлері алынды және олардың жеке ДНҚ-профильдері әзірленді.
Жалпы алғанда, селекциялық жетістікке патент жаңашылдық, ерекшелік, біртектілік және тұрақтылық критерийлері болған жағдайда беріледі. Селекциялық жетістікке патент беретін құқықтық қорғау көлемі тұқымның сипаттамасына енгізілген белгілердің жиынтығымен анықталады.
Селекциялық жетістікке Патент ҚР АШМ мемлекеттік комиссиясының қорытындысы негізінде берілді, ол бойынша шешім мал шаруашылығы саласындағы селекциялық жетістіктерді сынау және сынақтан өткізу әдістемесіне сәйкес қабылданды.
Зерттеулер қазақ тазы ит тұқымының жоғары жүйке қызметінің (ЖЖҚ) типологиялық ерекшелігін анықтады, оның жүйке жүйесінің жоғары жүйке орталықтарының функционалдық жай-күйінің неғұрлым тұрақты, туа біткен және өмірлік қасиеттерін анықтады. Жүгіру кезінде иттердің жұмыс қабілеттілігі мен тұрақтылығының жоғарылау кезеңдері оның жүйке жүйесінің функционалды жағдайына айқын тәуелділікті анықтайды. Қазақ тазысының ЖЖҚ айрықша тұрақтылығы оны иттердің барлық басқа тұқымдарынан ерекшелейді. «Қазақ тазысы» тұқымының иттері курсинг (иттердің механикалық қоянға жүгіруі) бойынша, сондай-ақ «Қазақ тазысы» тұқымының иттерінің жарыстары мен сынақтары бойынша жоғары көрсеткіштерімен ерекшеленеді.
Барлық өңірлерде «Кансонар» қауымдастығының өкілдіктерінде жыл сайын «Қазақ тазысы» тұқымды иттердің өңірлік, республикалық асыл тұқымды байқаулары өткізіледі, олардың негізінде экспонатталған иттердің олардың стандартына сәйкестігі туралы сарапшылардың қорытындылары беріледі. Олар кез - келген климаттық жағдайларға жақсы бейімделген, комиссиялық бағалау бонитирлеу кезінде аталықтар - 120, аналықтар -100 баллдан кем емес бағаланады.
«Қазақ тазы» тұқымының иттері жоғары икемділікке ие, желге, ұзақ қысқы кезеңнің төменгі температурасына және оңтүстік жаздың ыстық құрғақ кезеңіне өте оңай төзеді.
Айта кету керек, 2023 жылдың 2 қаңтарында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев қазақтың тазы және төбет ит тұқымдары мемлекетті қорғауға енгізген заңға қол қойды.