​Тынық мұхит елдері сыртқы ойыншыларға бірлесе қарсылық танытты

Тынық мұхит аралдары форумына мүше 18 мемлекет пен 20-дан астам серіктес ел өздерінің қыркүйектегі саммитіне ешқандай сыртқы елдерді, соның ішінде Тайвань, Қытай және АҚШ-ты шақырмау туралы шешім қабылдады, деп хабарлайды Коммерсантъ.

Бұл шешім Соломон аралдарына басшылық ететін елге Қытай тарапынан Тайвань өкілдерін саммитке шақырмауды талап ету әрекеттері туралы айтылған айыптаулардың артынан қабылданды.

Форум хатшысы Барон Ваканың айтуынша, бұл қадам Тынық мұхит аймағында әлемдік державалардың ықпалы артқан жағдайда аймақтық бірлікті нығайтуға бағытталған. «Геосаяси қиындықтар артып отырған кезде аймақтық бірлік – өз мүдделерімізді қорғап, бейбітшілік пен тұрақтылықты қамтамасыз етудің басты ресурсы», – деді ол.

Соломон аралдары премьері Джереми Манеле тамыздағы мәлімдемесінде Тайваньды саммитке шақырмау туралы шешімін жариялаған еді. Бұл Қытайдың ықпалы арқылы жасалған деп көршілес елдер тарапынан сынға ұшырады.

Қытай мен Соломон аралдары қауіпсіздік және инфрақұрылым саласында тығыз ынтымақтасып келеді. 2022 жылы Қытай аралдарға өз құқық қорғау күштерін жіберуге мүмкіндік беретін қауіпсіздік келісімін, ал 2023 жылы полиция саласындағы ынтымақтастық туралы келісімге қол қойған. Бұл АҚШ пен Австралияда Қытай әскери базасының пайда болуына дайындық ретінде қабылданды.

Айта кетерлік жайт, 2019 жылға дейін Соломон аралдары мен Кирибати Тайваньмен дипломатиялық қатынасты қолдайтын. Алайда кейіннен ресми қатынасты Қытаймен орнатты, бұл Қытайдың «чек кітапшасы» дипломатиясы арқылы Тайвань одақтастарын өз жағына тартуы ретінде сынға ұшырады.

Сондықтан, Тайваньның саммитке шақырылмауына қатысты кезекті айыптаулардың алдын алу үшін, қыркүйектегі саммитке тек 18 мүше елдер шақырылады, ал диалогтық серіктестер, оның ішінде АҚШ, Қытай және Тайвань, шақырылмайды.

Алайда бұл шешім кейбір елдерді, соның ішінде Жаңа Зеландияны, қанағаттандырмады. Жаңа Зеландия сыртқы істер министрі Уинстон Питерс «достарға аса сақтықпен қарау қажет» екенін атап өтті.

Қытай елшісі Ван Сяолун бұл айыптауларға қарсылық білдіріп, Пекиннің өз-өзіне қарсы әрекет жасағаны туралы пікірлерді теріске шығарды. АҚШ та өз наразылығын білдіріп, Тынық мұхит елдерімен ашық диалогты қолдауға дайын екенін мәлімдеді.