В Атырау
+22 
25 сәуірде Атырауда сенаторлар, министрліктердің, өнеркәсіптік компаниялардың және халықаралық ұйымдардың өкілдері бас қосып, «жасыл» инвестициялар мен экологиялық қауіпсіз технологияларды енгізу мәселелерін талқылады. Атырауда кездесуде халық денсаулығы мен мұнай өндірісінің экологиялық тәуекелдері басты тақырып болды. Бұл тақырып Сенаттың аграрлық мәселелер, табиғатты пайдалану және ауылдық аумақтарды дамыту жөніндегі комитетінің көшпелі отырысында басты назарда болды.
Негізгі мәселелер: ауа, өзендер және қалдықтар.
Облыс әкімінің орынбасары Марат Мурзиев аймақтың басты экологиялық проблемаларын: Каспий теңізінің тартылуы, Жайық өзені күйінің нашарлауы, ауаның, топырақтың және жерасты суларының ластануы, заңсыз қоқыс орындарын атап өтті.
2024–2026 жылдарға арналған жоспар аясында 18 тұрмыстық қалдықтар полигонын қалпына келтіру, Жайық және Қиғаш өзендерінің арналарын тереңдету (150 км-дің 117 км-і орындалды), сондай-ақ шөлейттенудің алдын алу шаралары қарастырылған. Соңғы бес жылда бұл жұмыстар Жылыой, Исатай, Қызылқоға және Құрманғазы аудандарында 76,5 гектар аумақты қамтыды.
NCOC және отырыс залындағы "мұнай иісі"
Арман Хайруллин North Caspian Operating Company (NCOC) қызметі туралы сөйлеген сөзі үлкен резонанс тудырды. Компанияның мұнай өндіру көлемін тәулігіне 450 мың баррельге дейін арттыруды жоспарлап отырғаны белгілі.
"Олар бұл үшін Экология министрлігінен рұқсат алғысы келеді. Алайда өндірілетін мұнай құрамында этил- және метилмеркаптан сияқты улы заттар бар. Қалада онсыз да ауа жетіспейді, ал өндірістің ұлғаюы аймақтың экологиясын одан әрі нашарлатады", – деді депутат.
Экобелсенді Таңат Нұрымов сенаторларға қандай ауамен тыныстап жатқанымызды көрсету үшін мұнай үлгісін алып келді.
Хайруллин сондай-ақ NCOC шикізатын өңдейтін Атырау мұнай өңдеу зауытының этил-метилмеркаптанды міндетті өлшемдер тізімінен алып тастағанына назар аударды.
Сонымен қатар, Атырау мұнай өңдеу зауытының санитарлық-қорғау аймағы (СҚА) мәселесі әлі де өткір күйінде қалып отыр. Ол экологиялық жүктемені объективті бағалау үшін жобаны қайта қарауды және аймақтағы қоршаған ортаны ластайтын барлық негізгі кәсіпорындарды қосуды талап етті.
Бұл әсіресе зауыт маңында орналасқан Перетаска және Мирный тұрғындарының арыз-шағымдарының көбеюіне байланысты маңызды болып отыр.
"Экология – бұл енді стратегия"
Сенатор Арман Өтегұлов қоршаған ортаны қорғау тек табиғатты сақтау ғана емес, стратегиялық міндет екенін атап өтті.
"Қоршаған ортаға келтірілетін зиянды азайту – бұл технологиялар мәселесі. Оларды енгізу тұрақты даму үшін де, еліміздің халықаралық имиджі үшін де қажет", – деді сенатор.
Ол Экологиялық кодекс ережелерін еске салып, кәсіпорындарды жаңғырту әсіресе мұнай-газ, энергетика және металлургия секторларында жүйелі тәсілді және ірі инвестицияларды талап ететінін атап өтті.
Сондай-ақ, техногендік қалдықтарды қайта өңдеу, органикалық ауыл шаруашылығын дамыту, мамандар даярлау және экологиялық заңнаманы реформалау мәселелері талқыланды.
"Глобус" ҮЕҰ басшысы Галина Чернова климаттық өзгерістер жағдайды одан әрі қиындатып жатқанын атап өтті: "Каспий тартылып барады, шаңды-тұзды дауылдар қалыпты жағдайға айналды, ал жазда көлеңкеде температура 50 градусқа дейін жетеді".
Сапар барысында сенаторлар Атырау мұнай өңдеу зауытына, Kazakhstan Petrochemical Industries Inc. зауытына және бекіре шаруашылығына барды. Жиналған барлық материал парламенттегі үкіметтік сағатта ұсынылады.
Айнұр САПАРОВА