Атыраудағы жаяу әскер училищесінің ғимараты тарихи ескерткішке айналуы мүмкін

Халел Досмұхамедов атындағы университетке тиесілі ғимарат тарихи-мәдени сараптама жүргізу үшін алдын ала есепке алу тізіміне енгізілді.

Биыл 1942 жылдың наурызында Гурьев қаласында қаланың әскери тарихындағы жарқын, бірақ аз зерттелген оқиғалардың бірі. - жаяу әскер училищесі құрылғанына 83 жыл толады. 

Училищеге негізінен Башқұртстаннан, Ақтөбе, Гурьев және Чкалов (1938 жылдан 1957 жылға дейін Орынбор қаласы Чкалов деп аталды – автордың ескертпесі) облыстарынан 18-19 жас аралығындағы әскерге шақырылатын жастар, сондай-ақ госпитальдардан жазылып шыққан Қызыл Әскер жауынгерлері қабылданды.

Бұл оқу орны осы жерде бір жылға жуық уақыт жұмыс істеп, кейін Астраханьға көшірілді. Осы қысқа мерзім ішінде 2,5 мыңнан астам офицер – взвод және рота командирлерін дайындап үлгерді.

Гурьев жаяу әскер училищесін орналастыру үшін қаланың түрлі бөліктерінде 14 ғимарат толығымен немесе ішінара босатылды. Олардың қатарында қазіргі Халел Досмұхамедов атындағы университеттің №3 оқу корпусы орналасқан Ленин атындағы екі қабатты мектеп те бар. Қазір ол Атырауда сол кездегі училище ғимараттарының ішіндегі бастапқы күйінде сақталған жалғыз нысан. Қуйбышев атындағы бұрынғы мектеп ХХІ ғасырдың басында толық қайта жаңартылып, бастапқы көрінісін жоғалтқан болатын.

1987 жылы училище түлектері – ардагерлер кездесуі барысында осы ғимаратта мемориалды тақта орнатылды. Онда алтын жалатылған әріптермен: «Бұл ғимаратта Ұлы Отан соғысы жылдары Гурьев жаяу әскер училищесі орналасқан» деп жазылған. Айтпақшы, университеттің музыка факультеті сол жерде орналасқан болатын. Бұл мемориалды тақта бүгінгі күнге дейін сақталған. Ғимараттың сыртқы көрінісі де осы жылдар ішінде айтарлықтай өзгеріске ұшыраған жоқ.

Училище түлектерінің арасында жергілікті тұрғындар көп болған, бірақ олардың нақты саны белгісіз. Мәселен, 1990 жылғы деректер бойынша, облыс орталығында 44 ардагер-түлек өмір сүрген. Олардың соңғысы, Орынғали Мұсаұлы ҚАРАСАЕВ 2020 жылы 95 жасында өмірден өтті

Атырау облысының тарихи-мәдени мұраны зерттеу орталығының басшысы Толыбай ДОСТЫБАЕВ «АЖ»-ға хабарлағандай, ғимарат алдын ала есепке алу тізіміне енгізілген және биыл тарихи-мәдени сараптама жүргізу жоспарланған. Егер сараптама оң қорытынды берсе, ҚР «Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы» заңына сәйкес ғимараттың сәулет мәртебесін анықтау бойынша жұмыстар жүргізіледі.

Лев ГУЗИКОВ

Суреттерді түсірген автор