Қытай Қазақстанмен ынтымақтастықты тереңдетуді жалғастырады – Қытай елшісі

ҚХР-ның Қазақстандағы төтенше және өкілетті елшісі Чжан Сяо Қытайдың екі сессиясы жайлы айтып берді, деп хабарлайды Azattyq Ruhy.

Қытайдың екі сессиясы, атап айтқанда 14-шақырылымдағы Бүкілқытайлық халық өкілдері жиналысының екінші сессиясы және 14-ші шақырылымдағы Қытай Халық саяси консультативтік кеңесінің бүкілқытайлық комитетінің екінші сессиясы Бейжіңде 4-11 наурыз аралығында өтті. Қытай мен бар әлем үшін маңызды іс-шара жайлы ақпарат агенттігіміз хабар берді. Қытайлық сарапшылар бұл маңызды жинның артықшылықтары мен ерекшеліктері жайлы да айтқан болатын. 

Ал Қытай елшісі Чжан Сяоның айтуынша, биылғы «екі сессия» Бүкілқытайлық халықтық өкілдер жиналысының құрылғанына 70 жыл толуына, Қытайдың халықтық саяси консультативтік кеңесінің құрылғанына 75 жыл толуына орай ұйымдастырылды. 14-ші сессияда бес жылдық бағдарламада белгіленген мақсаттар мен міндеттерді талқыланды. 

«Екі сессия аясында Си Цзиньпин және Қытай Коммунистік партиясының мүшелері мен мемлекеттің басқа да жоғары басшылары делегацияның қарауына қатысып, өкілдермен елдің жалпыға бірдей ұмтылысы мен дамуына бағытталған ұлттық істерді бірлесіп талқылады. Конгресс Үкіметтің жұмысы туралы баяндаманы және басқа да маңызды есептерді қарап, мақұлдады. Қытай мемлекеттік кеңесінің органикалық заңының жаңа редакциясын қабылдауға дауыс берді. ЖХӨ-нің 5000-ға жуық өкілі мен ҚКПК мүшелері жиналды. Биылғы екі сессияны жариялау үшін 3000-нан астам журналист тіркелді, оның ішінде Гонконг, Макао және Тайваньннан келген 1000-нан астам журналист және шетелдік журналистер бар», -дейді елші.

Екі сессия Қытайдың саяси өміріндегі маңызды оқиға ғана емес, сонымен бірге Қытай халықтық демократиясын бейнелеу мен дамудың маңызды платформасы. Екі сессия - Қытайды бақылау мен түсінудің маңызды терезесі. Биылғы екі сессия барысында халық алдында министрлік, өкілдік және мүшелік арналар, сондай-ақ баспасөз конференциялары арқылы ведомстволардың 24 басшысы, комитеттің 18 өкілі және 27 мүшесі сөз сөйледі. 

«Олар өзекті тақырыптарды талқылап, оларды толғандыратын сұрақтарға жауап берді. Екі сессия халықтың шұғыл, күрделі және өзекті мәселелеріне назар аударады. Халықтың қалауы мен тілегін көрсетеді. Биылғы екі сессиясында «жаңа сапалы өндірістік күштер» және «жоғары деңгейдегі ашықтық» кең таралған тақырыптық сөздерге айналды, олар көпшіліктің назарын аударды. Халықаралық қауымдастық Қытайдың экономикалық және әлеуметтік дамуының орасан зор әлеуетін одан әрі оң бағалайды және Қытайдың жоғары сапалы дамуы әлем алдында жаңа мүмкіндіктер ашады деп күтеді», - дейді елші. 

Оның айтуынша, жоғары стандарттардың ашықтығын кеңейтудің жаңа жолы Қытайдың даму мүмкіндіктерін әлеммен бөлісуге деген шешімін көрсетеді. 

«Үкіметтің жұмысы туралы баяндамада біз ашықтық пен өзара пайданы ілгерілетудің неғұрлым жоғары стандарттарын ұстануымыз қажеттігі айтылды. Экономика мен сауданың халықаралық ережелерін жоғары стандарттарға сәйкестендіруге ықпал етуіміз керек. Сондай-ақ институционалдық ашықтықты ұдайы кеңейтіп, сыртқы сауданың көлемін ұдайы ұлғайту және сапасын арттыру бойынша жұмыс істеуіміз қажеттігі айтылды. Шетелдік инвестицияларды тарту жөніндегі күш-жігерді жандандыруымыз да қажет, тұрақты прогреске ұмтылуымыз тиіс екені атап өтілді», - деді елші. 

«Бір белдеу - бір жолдың» жоғары сапалы бірлескен құрылысында көпжақты тереңдету, екіжақты және өңірлік экономикалық ынтымақтасты жатыр. 

«Қытай шетелдік инвестициялар үшін жағымсыз факторлардың тізімін қысқартуды жалғастырады. Өңдеу өнеркәсібіне шетелдік инвестициялар үшін нарыққа қолжетімділіктің барлық шектеуі жойылады және телекоммуникация, денсаулық сақтау сияқты қызмет көрсету секторларындағы нарыққа қолжетімділік шектеулері қысқартылады. Біз шетелдік инвесторлар үшін қызметті жақсартамыз. Қытайды шетелдік инвестициялар үшін қолайлы орынға айналдырамыз. Біз шетелдік азаматтар үшін Қытайдағы жұмыс, оқу және саяхат жағдайларын жеңілдетеміз. Қаңтарда Қытайда шетелдік инвестициялары бар 4588 кәсіпорын ашылды, бұл өткен жылмен салыстырғанда 74,4% - ға өсті», - деді Чжан Сяо. 

Биылғы «екі сессия» кезінде Қытай экономикасы әлі де отандық және шетелдік БАҚ-тың назарында екені белгілі болды. Осы мәселе бойынша елші өз пікірі жайлы қысқаша айтып берді.

«2023 жылы Қытай экономикасы сыртқы қысымға қарсы тұрды, ішкі қиындықтарды жеңіп, керемет есептер жүргізді. 2023 жылы Қытай экономикасы жыл сайын 5,2%-ға өсіп, әлемдегі ең ірі экономикалар арасында жоғары орынға ие болды. Соңғы 10 жылда Қытай экономикасы жаһандық экономикалық өсудің ең үлкен қозғалтқышы бола отырып, әлемдік экономикаға үштен бірін қосты. 1,4 миллиард халқы қолдайтын алып Қытай нарығы сыртқы әлемге ашылып жатыр. Елде әрдайым жаңа сұраныс пен серпінді бизнес-модельдер жеткілікті, өз дамуы үшін де, сыртқы ынтымақтастық үшін де кеңістік тез кеңейіп, әлемдік экономика үшін маңызды тарихи мүмкіндіктер береді. Адами ресурстардың жалпы көлемі, ғылыми және технологиялық кадрлардың ресурстары, сондай-ақ ғылыми-зерттеу персоналының жалпы саны әлемде бірінші орында. Жоғары технологиялық кәсіпорындардың саны шамамен 400 000 құрайды, ал жеке кәсіпорындардың саны әлемде екінші орында», - дейді ол. 

Елші атағандай, шетелдік инвестициялар үшін кедергілер тізімі 31 тармаққа дейін қысқарды. Қытайдың өндірістік секторы шетелдік кәсіпкерлер үшін толығымен ашық, қызмет көрсету секторындағы шектеулерді алып тастау жеделдетілуде.

«2024 жылы Қытай Халық Республикасының құрылғанына 75 жыл толады, бұл жыл 14-ші бесжылдық бағдарламасында белгіленген мақсаттар мен міндеттерді орындау үшін маңызды. Екі сессия Қытай экономикасын сапалы дамытудың жаңа жоспарын жасады. Екі сессия аясында Үкіметтің жұмысы туралы есепте жоспарлы өсім мақсаты шамамен 5%-ды құрады, бұл ХВҚ-ның АҚШ пен Еуропаның өсу қарқыны туралы болжамынан әлдеқайда жоғары. Осы жылдың басынан бастап Қытай экономикасын нығайтуға ықпал ететін факторлар жинақталып отыр. Биылғы көктем мерекесі кезінде Қытайда 2,293 миллиардтан астам аймақаралық сапар болды, ішкі туристер 632,6 миллиард юаньнан астам қаражат жұмсады, бұл 2019 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 7,7%-ға артық. Осы жылдың алғашқы екі айында Қытайдағы тауар саудасының жалпы көлемі 6,61 трлн юаньға жетті, бұл өткен жылмен салыстырғанда 8,7%-ға артық. Біз барлық елді, соның ішінде Қазақстанды дивидендтермен және Қытайдың экономикалық қалпына келу мүмкіндіктерін бөлісуін құптаймыз», - деді ол. 

Сондай-ақ елші Қытай дипломатиясы өзінің алғашқы ұмтылыстарына адал болып қалады, іргелі принциптерді қолдайды және жаңа көкжиектерді ашатынын айтты. 

«Халыққа қызмет ету мақсаттарын көздейді және қытай азаматтарының шетелдегі заңды құқықтары мен мүдделерін қорғауға тырысады. Біз-халықтың қызметшісіміз, халық үшін жұмыс істейміз. Қытай дипломатиялық жұмысы үшін халық үшін кемелдікке шек жоқ. Өткен жылы біз шетелде консулдық қорғау бойынша жұмысты күшейттік, кадрлық алмасуды жеңілдетуге үлес қостық және консулдық қорғау мен көмектің тарихтағы алғашқы жағдайын әзірледік. «Қытайдың консулдық қызметтері» мобильді қосымшасын, «Қытай консулдығы» қосымшасының функцияларын оңтайландырдық және жаңарттық, шетелдік отандастарға тәулік бойы қызмет көрсетуді қамтамасыз ететін сенім телефонын іске қостық», - дейді елші.

Қытай тең және реттелген көпполярлы әлемді және жалпыға қолжетімді инклюзивті экономикалық жаһандануды қолдайды, шынайы көпжақтылықты қолданады және халықаралық қатынастарды демократияландыруға ықпал етеді. 

«Қытай әртүрлі өркениет арасындағы өзара сыйластық пен өзара танымға ықпал етеді, әлемдегі бірлік пен ынтымақтастықтың дұрыс жолын берік ұстанады. Қытай жаңа даму арқылы әлемге жаңа мүмкіндіктер береді және халықаралық бейбітшілікті, тұрақтылық пен прогресті қолдаудың сындарлы факторы ретінде берік әрекет етеді. Адамзаттың біртұтас тағдыры қауымдастығын құру тұжырымдамасы әлемде тектоникалық өзгерістер болып жатқан осы тарихи маңызды сәтте адамзат қозғалатын дұрыс бағытты көрсетеді», - дейді елші.

Адамзаттың біртұтас тағдыры қауымдастығы тұжырымдамасының түпкі мақсаты - жалпы қауіпсіздік, бірлескен өркендеу, ашықтық және инклюзивтілік орнаған таза және әдемі әлем құру. 

Ол үшін кең консультациялар, бірлескен жарналар және жалпы пайда қағидаттары негізінде жаһандық басқаруды ілгерілету қажет. Бұл ретте жалпыадамзаттық құндылықтарды ұстану, жаңа үлгідегі халықаралық қатынастарды қалыптастыруға жәрдемдесу, жаһандық даму жөніндегі бастаманы, жаһандық қауіпсіздік жөніндегі бастаманы және өркениеттің жаһандық бастамасын іске асыру керек. «Бір белдеу - бір жол» бастамасы аясында жоғары сапалы ынтымақтастықты жүзеге асыру, қауіп-қатерге қарсы тұру және бірлескен өркендеуге қол жеткізу үшін барлық елдің күш-жігерін біріктіру және сол арқылы жарқын болашақ бейбітшілік, қауіпсіздік орнату маңызды.

Төраға Си Цзиньпин алғаш рет адамзаттың біртұтас тағдыры қауымдастығының тұжырымдамасын ұсынғанына тура 10 жыл болды, ол өте жемісті жүзеге асырылуда. 

Сондай-ақ елші Қытай мен Қазақстан арасындағы қарым-қатынас жайлы айтып берді. 

«Мемлекет басшыларының дипломатиялық стратегияларының басшылығымен дипломатиялық қатынастар орнаған сәттен бастап өткен 30 жыл ішінде Қытай-Қазақстан қатынастары озық дамуда және мәңгілік жан-жақты стратегиялық әріптестік ретінде тарихтағы ең жоғары деңгейге жетті. 2023 жыл қытай-қазақстан қатынастарының тағы бір "алтын отыз жылдығының” басталуы болды, ол екіжақты қатынастар мен түрлі салалардағы ынтымақтастықтың жаңа серпілістерімен сипатталады. Мемлекет басшыларының дипломатиясы қатынастардың дамуына жетекшілік етеді. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Қытайға екі рет барып, екі елдің басшылары жылы кездесулер мен жемісті келіссөздер өткізіп, маңызды консенсусқа қол жеткізді. Жоғары деңгейдегі алмасулар тығыз және терең болды, барлық деңгейдегі ынтымақтастық тетіктері үздіксіз жұмыс істеді, Қытай-Қазақстан ынтымақтастық комитетінің 11-ші отырысы сәтті өтті. Практикалық ынтымақтастық жақсарып, Қытай мен Қазақстан арасындағы сауда көлемі алғаш рет 41 миллиард АҚШ долларына жетіп, жылдық мәнде 32% - ға артты. “Бір белдеу мен бір жолдың" сапалы бірлескен құрылысы айтарлықтай жетістіктерге жетуді жалғастыруда, Сианьда қазақстандық логистикалық терминал іске қосылды. Қазақстан аумағы арқылы 13 000-нан астам Қытай-Еуропа жүк пойыздары өтті. Тұлғааралық және мәдени ынтымақтастық жемісті нәтижелер әкелді және екі ел арасындағы білім, мәдениет, ғылым және технологиялар, туризм және басқа да салалардағы ынтымақтастықта көптеген жарқын сәттер бар, визалық талаптардан өзара босату туралы қытай-қазақстан келісімі күшіне енді», - дейді елші. 

2024 жыл-жаңа кезеңде «Бір белдеу және бір жол» бірлескен жоғары сапалы құрылысты ілгерілетудің бірінші жылы. Бұрын-соңды болмаған тарихи мүмкіндіктерді ескере отырып, Қытай Қазақстанмен тату көршілік достықты нығайту, стратегиялық үйлестіруді нығайту, прагматикалық ынтымақтастықты тереңдету және адамдар арасындағы байланыстарды дамытуды жүзеге асырды. 

«Қытай-Қазақстан қатынастарының тұрақты және ұзақ мерзімді дамуына жәрдемдесу және мәңгілік достықпен, өзара сенімнің жоғары деңгейімен және өзара сенімділікпен сипатталатын біртұтас тағдырдың Қытай-Қазақстан қауымдастығын құру үшін бірлескен күш-жігер жұмсау үшін жұмыс істеуге дайын. Біріншіден, мемлекет басшысының дипломатиялық стратегиялық басшылығын күшейту. Мемлекет басшылары дипломатиясының жетекші стратегиялық рөлін Қытай-Қазақстан қатынастарының дамуын бағыттау және бағдарлау үшін пайдалануды жалғастыру қажет. Екі мемлекет басшылары қол жеткізген маңызды консенсусты адал іске асыру, саяси өзара сенімді тереңдету, жоғары деңгейде алмасуды жандандыру, бір-бірінің негізгі мүдделерін қозғайтын мәселелер бойынша бір-біріне берік қолдау көрсету және қытай мен Қазақстанның мәңгілік жан-жақты стратегиялық әріптестігіне үнемі жаңа мағына беру қажет», - дейді Чжан Сяо.

Ол практикалық салалардағы ынтымақтастықтың сапалы дамуына ықпал ету жайлы да айтты.

«Үкіметаралық ынтымақтастық комитеті сияқты қолданыстағы ынтымақтастық тетіктерін тиімді пайдалануды жалғастыру қажет, саяси коммуникация мен үйлестіруді нығайту, ауыл шаруашылығы, көлік, жаңа энергетика, автомобиль, трансшекаралық электрондық коммерция, инвестициялық және басқа салалардағы ынтымақтастықты тереңдетуді жалғастыру және өсудің жаңа нүктелерін дамыту көзделіп отыр. «Бір белдеу -бір жол»  жоғары сапалы құрылысының келесі «алтын отыз жылдығын» салу мақсаты тұр. Бұл жобаның бірлескен құрылысының бірінші орны ретінде Қазақстанның үлгілі және жетекші рөлін кеңейту және нығайту, жаңа елеулі прогреске қол жеткізу, «Бір белдеу - бір жолды» екі елдің халықтарына пайда әкелетін бақытқа апаратын жолға бірлесіп айналдыру керек», - деді ол. 

Елшінің айтуынша, тұлғааралық және мәдени алмасу үшін қоғамдық пікірдің негізін нығайту керек.

«Біз Қазақстанның Қытайдағы туризм жылын ойдағыдай өткізуге, білім, ғылым және технологиялар, спорт, БАҚ және басқа да салалардағы ынтымақтастықты тереңдетуге, мәдени орталықтарды тезірек құруға жәрдемдесуге, жастар алмасуы үшін көбірек платформалар құруға, сондай-ақ қоғамға екі ел арасындағы мәңгілік достықтың маңыздылығын ұдайы жеткізуге тиіспіз. Халықаралық істердегі үйлестіру мен ынтымақтастықты күшейту керек. Қытай Шанхай Ынтымақтастық Ұйымының ротациялық төрағасы ретіндегі өз міндеттерін орындауда Қазақстанды толық қолдайды және Біріккен Ұлттар Ұйымы, өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңес сияқты көпжақты тетіктер аясында Қазақстанмен үйлестіру мен ынтымақтастықты тереңдетуді жалғастырады», - дейді елші.